Ya bu sınavda başarısız olursam? Başarısız olursam ben ne yapacağım? Bir sınavdan başarısız olmak tüm hayatımı etkiler ve iyi bir geleceğim olmaz… Başarısız olursam çevreme ve aileme ne diyeceğim? Ne yaparsam yapayım çalıştığım konuları anlamıyorum… Daha önce hiç bu şekilde düşündüğünüz zamanlar oldu mu? Bugün blog konumuz bu soruların sık sık sorulduğu sınav kaygısının yaşandığı dönemle ilgili.
Sınav kaygısı dediğimiz durum kişinin sınav sonucuna yönelik yaşadığı ve sınav performansının düşmesine sebep olan endişe ve stres halidir. Sınav kaygısı, bireyden bireye farklılık gösterebilir ve kişinin yaşam deneyimlerine, kişisel özelliklerine ve geçmiş deneyimlerine bağlı olarak değişebilir. Sınav kaygısı öğrencilik hayatının her döneminde karşımıza çıkabilen bir durumdur ve bu kaygının ortaya çıkmasında bir sürü etken vardır. Hadi gelin sınav kaygısına neden olan faktörlere değinelim.
Başarısızlık korkusu: Kişi kendini değerli hissetmek için yüksek sınav puanları alması gerektiğini düşünüyor olabilir. Böyle bir durumda kendi üzerinde oluşturduğu baskı sınav kaygısına yol açabilir.
Kötü sınav geçmişi: Kişi daha önceki sınavlarda yeterli çalışmamak ya da çok endişeli hissetmek nedeniyle düşük puanlar almış olabilir. Böyle bir durumda sonraki sınavlarda daha çok kaygı hissedilebilir.
Hazır olmamak: Çalışmamak veya yeterli düzeyde çalışmamak da endişeyi artırabilir.
Zihinsel nedenler: Öğrencilerin sınavdan beklentileri, sınav kaygısının önemli nedenleri arasındadır. Sınavdan düşük puan alacağını düşünen bir öğrencinin sınav öncesinde veya esnasında kaygılı hissetmesi olasıdır. Ek olarak sınav kaygısı bir kısır döngü haline de gelebilir. Bir sınavda kaygı hissettikten sonra kişi bunu tekrar yaşamaktan korkabilir. Dolayısıyla sonraki sınavlarda daha kaygılı hissedebilir.
Çevresel nedenler: Öğrencilerin sınavda kaygı hissetmesine ebeveynler de yol açabilir. Anne ve babanın beklentisinin yüksek olması öğrencinin sınavları olduğundan daha ciddi bir mesele haline getirmesine neden olabilir. Bu durumda öğrenci baskı altında hissedebilir.
Bazı bireylerde sınav kaygısını dışarıdan gözlemlemek zor olsa da bazı kişilerde bu kaygı öfke ve üzüntü gibi ortaya çıkabilmektedir. Bunlarla birlikte aşağıdaki belirtiler de sınav kaygısının sonucunda ortaya çıkmaktadır.
- Sınavlara girmekten kaçınma
- Okuduğunu anlamama
- Düşünceleri organize etmede güçlük çekme
- Dikkat dağınıklığı
- Konsantrasyon güçlükleri
- Unutkanlık
- Başarısızlık korkusu
- Yetersizlik düşünceleri
- Kontrolü kaybetme hissi
- İştah kaybı ya da aşırı yeme hali
- Aşırı uyuma veya uykusuzluk hali
- Mide bulantısı, kusma
- Terleme
- Kalp çarpıntısı ve terleme
- Öfke artışı ve mutsuzluk
SINAV KAYGISI İLE NASIL MÜCADELE EDİLİR?
Sınav kaygısı genellikle normal bir tepkidir ve yönetilebilir. Sınav kaygısı ile başa çıkmak için rahatlama teknikleri, iyi bir sınav hazırlığı, düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve gerektiğinde profesyonel yardım gibi stratejiler kullanılabilir. Eğer sınav kaygısı sizi günlük yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa, bir uzmana başvurmanız önerilir.
Yapılan araştırmalarda sınav kaygısına sahip kişilerde geçmiş yaşantılar sorgulandığı zaman; büyük bir başarısızlık olarak nitelendirilen bir sınav sonucu, öğretmenin kişiye söylediği bir cümle, ebeveynlerin birey üzerinde yarattığı baskı ve sonucunda ortaya çıkan gerginlik, akranlar tarafından verilmiş bir tepki ek olarak bunlara benzerlik gösteren birçok anı kişiler tarafından aktarılmaktadır. Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR ile bu yaşantılara yönelik duyarsızlaştırma sağlanabilmekte ve buna bağlı olarak da sınav kaygısında belirgin bir düşüş gözlenmektedir.